George Seferis Papers - Biographical Note
螒蟻蠂蔚委慰 螕喂蠋蟻纬慰蠀 危蔚蠁苇蟻畏 - 螔喂慰纬蟻伪蠁喂魏蠈 危畏渭蔚委蠅渭伪
Ο Γιώργος Σεφέρης (Γεώργιος Σεφεριάδης) γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 29 Φεβρουαρίου 1900. Πατέρας του ήταν ο Στέλιος Σεφεριάδης, δικηγόρος και μετέπειτα καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και μητέρα του η Δέσπω Τενεκίδη. Αδέλφια του ήταν η Ιωάννα, μετέπειτα σύζυγος του Κωνσταντίνου Τσάτσου, και ο Άγγελος, που πέθανε στην Αμερική το 1950. Το 1914 η οικογένεια Σεφεριάδη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ο Γ.Σ. ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Το 1918 πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει Νομικά. Πτυχιούχος πια της Σορβόννης, το καλοκαίρι του 1924 πήγε στο Λονδίνο να τελειοποιήσει τα Αγγλικά του. Επέστρεψε στην Αθήνα το 1925, όταν και άρχισε να γράφει το προσωπικό του ημερολόγιο, ενώ το 1926 άρχισε το μυθιστόρημά του Έξι νύχτες στην Ακρόπολη. Την ίδια χρονιά διορίστηκε ακόλουθος του Υπουργείου Εξωτερικών στο οποίο και παρέμεινε, υπηρετώντας στην Αθήνα και στο εξωτερικό, ως το 1964. Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διετέλεσε υποπρόξενος στο Λονδίνο (1931-34), πρόξενος στην Κορυτσά (1936-37), και, από το 1938, προϊστάμενος της Διευθύνσεως Εξωτερικού Τύπου του Υφυπουργείου Τύπου και Πληροφοριών. Κατά τον πόλεμο ακολούθησε την Ελληνική Κυβέρνηση στην Κρήτη, στην Αίγυπτο, στη Νότιο Αφρική (όπου υπηρέτησε στην Ελληνική πρεσβεία), στην Αίγυπτο (Διεύθυνση Τύπου και Πληροφοριών της Ελληνικής Κυβέρνησης), και στην Ιταλία (1941-44). Μετά την απελευθέρωση ανέλαβε τη διεύθυνση του Πολιτικού Γραφείου του Αντιβασιλέα, Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού (1945-46). Υπηρέτησε ως σύμβουλος στις Πρεσβείες της Άγκυρας (1948-50) και του Λονδίνου (1951-52) και ως πρεσβευτής στον Λίβανο, στη Συρία, στην Ιορδανία και στο Ιράκ (1953-56). Το καλοκαίρι του 1956 ανέλαβε τη Β΄ Πολιτική Διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών (1956-57) και εν συνεχεία διορίστηκε πρέσβης στο Λονδίνο, το τελευταίο του πόστο στο εξωτερικό (1957-1962).
Το 1931 δημοσιεύει τα ποιήματα της Στροφής, για να ακολουθήσουν Η Στέρνα (1932) και το Μυθιστόρημα (1935). Στο τέλος του 1935 χρονολογούνται οι πρώτες σημειώσεις του για το πολιτικό (υπηρεσιακό) του ημερολόγιο, ενώ το 1940 εκδίδονται οι συλλογές του Τετράδιο Γυμνασμάτων (1928-1937) και Ημερολόγιο Καταστρώματος. Το καλοκαίρι του 1936 άρχισε ο δεσμός του με τη Μαρίκα Λόντου (το γένος Μ. Ζάννου), μητέρα της Μίνας και της Άννας. Παντρεύτηκαν το 1941, και αμέσως μετά έφυγαν με την Ελληνική Κυβέρνηση για την Κρήτη και από εκεί για την Αλεξάνδρεια. Το 1944 εκδίδει στο Κάιρο τα πρώτα του δοκίμια (Δοκιμές) και στην Αλεξάνδρεια το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄. Το 1946, πίσω στην Ελλάδα πια, ολοκληρώνει την Κίχλη, που δημοσιεύει τον επόμενο χρόνο, και το 1955 εκδίδει το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄. Το 1947 βραβεύεται με το έπαθλο Παλαμά• οι τιμητικές διακρίσεις συνεχίζονται το 1960 όταν αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας του πανεπιστημίου του Cambridge, το 1961 με την απονομή του βραβείου Foyle και κορυφώνονται το 1963 με την απονομή του βραβείου Νόμπελ για τη Λογοτεχνία. Ακολουθούν το 1964 η αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η απονομή του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Φοίνικος και το 1965 η αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου του Princeton. Το 1966 γίνεται επίτιμο μέλος της American Academy of Arts and Sciences και το 1968 εκλέγεται, για μια τρίμηνη περίοδο (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος), εταίρος του Institute for Advanced Study στο Princeton. Από τις τελευταίες διακρίσεις που του απονεμήθηκαν ήταν η εκλογή του ως μέλος της American Academy of Arts and Letters & The National Institute of Arts and Letters το 1971. Όταν οκτώ μήνες μετά την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα, το Πανεπιστήμιο Harvard τον προσκαλεί να διδάξει ως καθηγητής της έδρας Charles Eliot Norton για το ακαδημαϊκό έτος 1969-70, εκείνος αρνείται: «...αν δεν υπάρχει ελευθερία της έκφρασης στον ίδιο σου τον τόπο, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Η κατάσταση του αυτοεξόριστου δε με ελκύει• θέλω να μείνω με το λαό μου και να μοιραστώ τα γυρίσματα της τύχης του [...]».* Ένα χρόνο αργότερα, στις 29 Μαρτίου 1969, καταγγέλλει τη δικτατορία με τη γνωστή του δήλωση.
Την εποχή που ο Γ.Σ. ήταν πρεσβευτής στη Βηρυτό ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Κύπρο (1953). Επισκέπτεται ξανά το νησί το 1954 και το 1955, οπότε και εκδίδει την ποιητική συλλογή Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν... (Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄). Ως διευθυντής της Β΄ Πολιτικής Διευθύνσεως του Υπουργείου Εξωτερικών (αρμόδιας για το Κυπριακό και τις ευρωπαϊκές υποθέσεις) και κατόπιν ως πρέσβης στο Λονδίνο, αναμιγνύεται επαγγελματικά πια με το Κυπριακό ζήτημα. Η εμπλοκή του Γ.Σ. στην κρίσιμη αυτή φάση του Κυπριακού, που κατέληξε στις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, καταγράφεται στις εγγραφές του Πολιτικού Ημερολογίου αυτής της περιόδου που για την ώρα παραμένει ανέκδοτο. Η τελευταία ποιητική συλλογή που εξέδωσε όσο ζούσε κυκλοφόρησε το 1966 (Τρία Κρυφά Ποιήματα). Μεταξύ των κειμένων που έγραψε τα τελευταία πέντε χρόνια της ζωής του περιλαμβάνονται τα ποιήματα «Οι γάτες τ’ Αϊ-Νικόλα» και «Επί Ασπαλάθων...», οι δοκιμές «‘Γλώσσες’ στον Αρτεμίδωρο τον Δαλδιανό», «Μόργκαν Φόρστερ: Ματιά από τον Λοξό Πύργο» και «Πάντα πλήρη θεών», τα σημειώματα στον τόμο με τα κείμενα του αδελφού του Σήμα του Άγγελου Σεφεριάδη (1967), το ψευδώνυμο δοκίμιό του «Οι ώρες της κυρίας Έρσης» και το άρθρο «Η κιβωτός του Νώε» (στα γαλλικά).
Ο Γ.Σ. πέθανε στην Αθήνα στις 20 Σεπτεμβρίου 1971. Η κηδεία του έγινε αφορμή για το πλήθος του κόσμου που τον συνόδευε να εκδηλώσει τα αντιδικτατορικά του αισθήματα.
Το πλούσιο υλικό του αρχείου Σεφέρη αφορά σε όλες τις μορφές της δημιουργικής δράσης του Γ.Σ., στo ποιητικό και πεζογραφικό του έργο, στα ημερολόγιά του, στις επιστολές του, στις μεταφράσεις του, στα δοκίμια και στις μελέτες του. Εκτείνεται χρονολογικά από τα πρωιμότερα δείγματα γραφής του ποιητή που προέρχονται από τα γυμνασιακά του χρόνια (σχολικά τετράδια) έως τα πλέον όψιμα από τον τελευταίο χρόνο της ζωής του. Η συνήθεια που είχε από πολύ νωρίς (1916;) να σημειώνει και να κρατάει αποκόμματα από εφημερίδες με θέματα κυρίως πολιτικά και λογοτεχνικά οδήγησε στη δημιουργία σημαντικής συλλογής που ενδιαφέρει όχι μόνο τους σεφερολόγους αλλά και τους μελετητές της ιστορίας και του πολιτισμού του 20ου αι. Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή του περιεχομένου του αρχείου και της οργάνωσης του καταλόγου.
*Γ. Σεφέρης, Χειρόγραφο Οκτ. ’68, εισαγωγή-σημειώσεις Π.Α. Ζάννας, Διάττων, Αθήνα 1986, σ. 63.
Σημείωση: Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη ζωή και το έργο του Γ.Σ., βλ. Μ. Στασινοπούλου, Χρονολόγιο-Εργογραφία Γιώργου Σεφέρη [1900-1971], εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2000 (όπου περιλαμβάνεται και σύντομη βιβλιογραφία), Κ. Κρίκου-Davis, λ. George Seferis στο Encyclopedia of Greece and the Hellenic Tradition, vol. 2, Graham Speake (ed.), Fitzroy Dearborn (publishers), London-Chicago 2000 και Ρ. Μπήτον, Γιώργος Σεφέρης. Περιμένοντας τον άγγελο, (μετάφραση Μ. Προβατά), εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2003.